-
1 атом төше
(а́томное) ядро́, а́томно-я́дерный, я́дерный; внутрия́дерныйатом төше энергиясе — я́дерная (внутрия́дерная) эне́ргия
-
2 җил
сущ.1) ве́тер || ветрово́й; ветряно́йҗил чыкты — подня́лся ве́тер
җил басылды (тынды) — ве́тер стих, ве́тер улёгся
каршы җил — встре́чный ве́тер
җилдә тору — стоя́ть на ветру́
җил энергиясе — ветрова́я эне́ргия
җил өермәсе — шквал ве́тра
җил тими торган як — подве́тренная сторона́
җилдән саклаучы кишәрлек — ветрозащи́тная полоса́
••җил чәчкән давыл урыр — посл. кто се́ет ве́тер, тот пожнёт бу́рю
2) перен. ве́яние, ве́теразатлык җилләре — ве́тры свобо́ды
3) перен.; разг. возде́йствие, де́йствие, влия́ние•- җил оясы
- җил сындырыгы
- җил тегермәне
- җил уңаена
- җил үлчәгеч
- җил үләне
- җил чәчәге••җил алгандай — как ве́тром сду́ло
җил алу — продува́ть, осты́ть
җил җитмәс (җил җитмәс ат) — быстроно́гий (конь)
җил куу — слоня́ться без де́ла (букв. гоня́ться за ве́тром)
җил уйнатып — спо́ро, бы́стро
җилгә тоту — ве́ять (о зерне́)
җилгә җиленләү — хвали́ться по пустяка́м
җилдән ашалу — геол. вы́ветриться
җилдән килгән акча — лёгкие де́ньги
җилдән туган — пригу́льный, приблу́дный
җилләр искән — и след просты́л; помина́й как зва́ли
җилләр уйный — соверше́нно пусто́й
- җил ашау- җил искән якка аву
- җилгә китү
- җилгә очу
- җилгә очыру -
3 җылылык
сущ.1) теплота́, тепло́ || теплово́йҗылылык берәмлеге — едини́ца теплоты́
җылылык энергиясе — теплова́я эне́ргия
җылылык нурланышы — теплово́е излуче́ние
җылылык двигателе — теплово́й дви́гатель
2) күч. теплота́, приве́тливость, серде́чностькүңел җылылыгы — душе́вная теплота́
кемнедер җылылык белән искә алу — вспомина́ть о ко́м-то с теплото́й
3) в сложных сл. тепло-җылылык челтәре — теплосе́ть
җылылык магистрале — тепломагистра́ль
җылылык алмашу — теплообме́н
•••җылылык белән — с теплото́й, по-сво́йски
-
4 счёт
сущ.1) фин. счётгаз һәм электр энергиясе өчен счёт — счёт за газ и электри́чество
счёт буенча түләү — уплати́ть по счёту
колхоз счётына акча күчерү — перевести́ де́ньги на колхо́зный счёт
шәхси счёт — лицево́й счёт
агымдагы счёт — теку́щий счёт
2) счёты || счётныйсм. тж. чуткулына счёт алу — взять в ру́ки счёты
счёт төймәләре — костя́шки счето́в
•- счёт салу
- счётка салу -
5 атомник
м; разг.атомчы, атом энергиясе белгече -
6 водный
-ая; -ое1) су...ы; йөзү...ы2) хим. сулы• -
7 конденсировать
сов.; несов.конденсировать энергию — [электр] энергиясе туплау
2) ( превратить в жидкость) куерту, сыекчага әйләндерү -
8 лучевой
-ая; -ое1) физ. нур...ы2) нурсыман, нур кебек..., төрле якка чәчелгән (сибелгән, юнәлтелгән)• -
9 лучистый
-
10 питать
несов.1) (кого-что) (давать пищу, кормить) тукландыру, туйдыру, ашату2) ( что) туендыру, тәэмин итү3) перен. ( что) баглау, саклау, тотупитать злобу — ачу саклау, кинә тоту
-
11 солнечный
-ая; -ое1) кояш..., кояш...ы,2) кояшлы, кояш төшә торган3) перен. якты, шатлыклы, шат, күтәренке•- солнечное сплетение
- солнечные часы -
12 тепловой
-ая; -оеҗылылык...ы; җылылык ярдәмендә... -
13 теплоцентраль
-
14 теплоэлектроцентраль
-
15 электроэнергия
-
16 энергия
ж1) физ. энергия2) (решительность, настойчивость) дәрт, гайрәт, куәт -
17 ядерный
-ая; -оетөш...ы, атом-төш
См. также в других словарях:
ак — I. 1. Кар, сөт һәм акбур төсенә якын ачык төс 2. Чиста, керсез. күч. Эчкерсез, саф, гөнаһсыз 3. Чал ак сакаллы карт 4. Гражданнар сугышында большевикларга каршы булган ак офицер и. АКЛАР – Контрреволюционерлар, акгвардиячеләр, большевизм… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аккумулятор — Соңыннан файдалану максаты белән электр энергиясе яки җылылык туплау приборы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
атомчы — Атом энергиясе белгече … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җылы — I. и. 1. Кояш нурларыннан, әйбер янудан, химик реакция вакытында һ. б. аерылып чыккан энергия, үз тирәсендәге һавага таралган җылылык. Һава торышының чагыштырмача җылы вакыты җылылар башлану 2. Җылылык (1) 3. Җылылык (2) , җылы булу дәрәҗәсе 4.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
көч — (КӨЧЛЕ) (КӨЧЛЕЛЕК) (КӨЧСЕЗ) (КӨЧСЕЗЛЕК) (КӨЧСЕЗЛӘНҮ) (КӨЧСЕЗӘЮ) – 1. Терек затларны нин. б. физик эш яки хәрәкәт башкарырга сәләте; физик энергиясе. Кемнең яки нәр. б. яшәү сәләте. Нин. б. эш башкара торган физик энергия; хезмәт 2. Нин. б.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
плотина — Су агымын туктатып ясалма сусаклагыч булдыру һәм электр энергиясе алу өчен төзелгән корылма; буа … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
радиация — 1. Берәр җисемнең электромагнитик энергия таратуы; җисем тарафыннан таратылган электромагнитик энергия, нур энергиясе 2. Нәр. б. үзәктән читкә таба нур сыман таралуы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
теплоцентраль — Үзәктән җылыту өчен җылылык энергиясе эшләп чыгара торган станция … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
теплоэлектроцентраль — ТЭС – Ягулык ягып электр энергиясе һәм җылылык (кайнар су) эшләп чыгара торган станция … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
термик — тех. с. Югары температура яки җылылык энергиясе куллануга бәйләнешле … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ток — Электр корылмасы агымы; электр энергиясе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
